Όσα δε μπορεί να πει η ψυχή, τα λέει το σώμα.
Η Ψυχοσωματική διαταραχή είναι μια ψυχολογική κατάσταση στην οποία παρατηρείται μια ξαφνική εμφάνιση σωματικών ενοχλήσεων, τα οποία δεν έχουν κάποια ιατρική εξήγηση.
Συχνά το πρώτο που κάνουν όσοι βιώνουν σωματόμορφα συμπτώματα είναι να ζητήσουν βοήθεια από κάποιον γιατρό, ώστε να τους γράψει εξετάσεις και να τους δώσει την κατάλληλη θεραπεία. Κι όμως, τις περισσότερες φορές τα αποτελέσματα των εξετάσεων δεν δείχνουν κάποια ξεκάθαρη αιτιολογία των συμπτωμάτων. Συνεπώς χωρίς ιατρική διάγνωση και χωρίς θεραπεία, η αγωνία και η απογοήτευση φουντώνουν. Κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την πιθανή επιδείνωση του σωματικού συμπτώματος.
Παρατηρούμε λοιπόν έναν φαύλο κύκλο όπου το ψυχικό επηρεάζει το σωματικό και αντίστροφα. Δημιουργείται έτσι μία συνεχής ενασχόληση γύρω από το σύμπτωμα, με σκοπό να βρεθεί το αίτιο. Η πηγή. Το άτομο ψάχνει εμμονικά, μέσα από συνεχής σκέψεις, κατασκευάζοντας σενάρια, ώστε να βρει τί να είναι αυτό που επιδεινώνει την σωματική ενόχληση? Γιατί ξεκίνησε? Τι φταίει? Οι σκέψεις αυτές με τη σειρά τους αναζωπυρώνουν την αγωνία του, φουντώνουν το άγχος και μετά πέφτει η διάθεση. Ως αποτέλεσμα το σώμα θα αντιδράσει στην συναισθηματική πίεση απαντώντας με την σωματική ενόχληση. Και πάμε πάλι από την αρχή..
Το στρες ξεκινά από τις αρνητικές σκέψεις μας και μπορεί να προκαλέσει στον εγκέφαλο την απελευθέρωση χημικών ουσιών (όπως η κορτιζόλη), η οποία με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει μία φλεγμονή στο σώμα μας. Για παράδειγμα, μπορεί να προκαλέσει μία φλεγμονή στους μύες του λαιμού και κάτι που θα δημιουργήσει έναν πραγματικά αληθινό και έντονο πόνο στον αυχένα, και που στην συνέχεια θα οδηγήσει το άτομο στον γιατρό.
Κάθε πάθηση έχει πολλαπλή αιτιολογία. Είναι δηλαδή το αποτέλεσμα πολλών αλληλεπιδράσεων: βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών. Τόσο οι συμπεριφορικοί όσο και οι ψυχολογικοί παράγοντες είναι ικανοί να επηρεάσουν την πορεία κάθε σωματικής νόσου.
Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα προέρχονται από ψυχολογικές πιέσεις οι οποίες όταν δεν εκφράζονται, συχνά παίρνουν τη μορφή σωματικών συμπτωμάτων. Κάποια ψυχοσωματικά συμπτώματα μπορεί να είναι:
- πονοκέφαλος και ημικρανίες,
- κόπωση,
- στομαχόπονος (δυσπεψία),
- μυϊκοί πόνοι,
- ταχυκαρδία,
- υψηλή πίεση,
- στυτική δυσλειτουργία,
- δερματολογικές ενοχλήσεις (δερματίτιδα, εξάνθημα),
- πόνοι στον αυχένα,
- νευρολογικές παθήσεις,
- ζάλη,
- δυσκολίες στο αναπνευστικό (δύσπνοια, κοφτή αναπνοή, βάρος στο στήθος),
- στομαχικές ενοχλήσεις (πεπτικό έλκος, δυσπεψία),
- αυπνίες,
και πολλά ακόμα, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν σημαντικές λειτουργικές διαταραχές.
Καθημερινά είμαστε ασυνείδητοι προς το σώμα μας. Πρέπει να μας «ενοχλήσει» για να το νιώσουμε, να το ακούσουμε. Αν και η ψυχοθεραπεία είναι κατεξοχήν ομιλούσα θεραπεία, το σώμα του ανθρώπου που πάσχει από κάποιο ψυχοσωματικό σύμπτωμα, γίνεται το ίδιο «ομιλούν» και παρόν στο ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο. Το ακούμε να εκφράζεται μέσα από το σύμπτωμα. Όσα δεν μπορεί να πει η ψυχή τα λέει το σώμα.
Σκοπός της ψυχοθεραπείας είναι να δραστηριοποιηθεί και πάλι η διαταραγμένη ενότητα ψυχής-σώματος, μιας και το σώμα έχει γίνει ο καμβάς όπου η ψυχική ένταση του ατόμου εξωτερικεύεται και γίνεται ένα αντικείμενο αναφοράς.
Στην ψυχοθεραπεία το άτομο θα μάθει να ακούει το σωματικό σύμπτωμα, χωρίς να το κρίνει, χωρίς να το «μαλώσει». Κάτι που από μόνο του, για αρχή, είναι αρκετό. Η αποδοχή κάθε προβλήματος είναι άλλωστε και η μισή λύση.