Κατάθλιψη, Μελαγχολία
Τώρα τελευταία η διάθεσή της είναι χαμηλή… Τα πρωινά δυσκολεύεται πολύ να σηκωθεί από το κρεβάτι ενώ αισθάνεται έντονη κόπωση. Έχει μειωμένη ενέργεια και οι καθημερινές της συνήθειες της φαίνονται βουνό. Δεν βρίσκει ευχαρίστηση σε πράγματα που παλαιότερα την ευχαριστούσαν, όπως το να βγει έξω με τους φίλους της, να πάει κινηματογράφο ή να κάνει ταξίδια. Συνήθως αργεί πολύ να την πάρει ο ύπνος και για αρκετή ώρα στριφογυρίζει ανήσυχη στο κρεβάτι. Ξυπνά αρκετή ώρα πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι, και μετά δεν μπορεί να ξανακοιμηθεί. Της είναι πολύ δύσκολο να συγκεντρωθεί όταν είναι στη δουλειά της, δεν έχει όρεξη να φάει, είναι θυμωμένη και κουρασμένη. Νιώθει σα να είναι κλεισμένη σε μία σπηλιά που γνωρίζει πως δεν της κάνει καλό, αλλά φοβάται πολύ να βγει έξω..
Δεν βιώνουν τα ίδια συμπτώματα όλοι όσοι έχουν κατάθλιψη. Συχνά η κατάθλιψη περιλαμβάνει επίμονη θλίψη, ανήσυχη ή κενή διάθεση, αισθήματα απελπισίας, απαισιοδοξίας, ενοχής, κόπωσης, χαμηλής αυτοεκτίμησης ή ανικανότητας. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει απώλεια ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης για χόμπι και δραστηριότητες που κάποτε ήταν απολαυστικά, συμπεριλαμβανομένου του σεξ.
Τα άτομα με κατάθλιψη μπορεί να εμφανίσουν διαταραχές στον ύπνο: αϋπνία, υπερβολικός ύπνος, ξύπνημα μέσα στη νύχτα με αδυναμία να μπορέσουν ξανακοιμηθούν. Επίσης παρατηρούνται διατροφικές διαταραχές: αλλαγές στην όρεξη, απώλεια ή αύξηση βάρους. Τα σωματικά συμπτώματα είναι και αυτά επίμονα και μπορεί να περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, πεπτικές διαταραχές και χρόνιους πόνους σε διάφορα σημεία του σώματος.
Η κατάθλιψη διαφέρει από τα αρνητικά συναισθήματα που μπορεί προσωρινά να αισθανθεί κάποιος, ως αντίδραση σε ένα στενάχωρο γεγονός ή σε μία απώλεια. Η διαφορά βρίσκεται: α) στον χρόνο διάρκειας των συμπτωμάτων και β) στην πηγή του στενάχωρου ερεθίσματος. Δηλαδή στην κατάθλιψη, η χαμηλή διάθεση παραμένει ακόμα και αφού αλλάξουν οι συνθήκες, με επίμονα και χρόνια συμπτώματα που δεν ταιριάζουν με την προσωπικότητα του ατόμου. Μπορεί να διαρκέσει από αρκετές εβδομάδες, μέχρι και μήνες ή ακόμα και χρόνια.
Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα αίτια για την κατάθλιψη. Ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί ως συνέπεια κάποιον αρνητικών γεγονότων που έχει βιώσει κάποιος στο παρελθόν. Μπορεί δηλαδή να εμφανιστεί ως μία αντίδραση σε κάποιο τραυματικό ή στενάχωρο γεγονός, που ασυνείδητα επηρέασαν την διάθεση του, όπως ακόμα: τραυματικά/στενάχωρα γεγονότα ζωής, πχ. το πένθος, το ψυχικό τραύμα, η κακοποίηση, ο χωρισμός, το διαζύγιο, τα οικογενειακά προβλήματα, η απόλυση. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως τέτοια γεγονότα θέτουν σε κίνηση υπερβολικές αντιδράσεις στην συμπεριφορά και αρνητικές σκέψεις κατά του εαυτού μας, με αποτέλεσμα η διάθεση να έρχεται σε πτωτική πορεία.
Από την άλλη, μπορεί να μην έχει συμβεί κάποιο συγκεκριμένο γεγονός και το άτομο να αισθάνεται μία εσωτερική θλίψη χωρίς προφανή λόγο. Μάλιστα, ορισμένοι τύποι κατάθλιψης τείνουν να περνούν διαγενεολογικά (από γενιά σε γενιά), υποδηλώνοντας ότι μπορεί να υπάρχει κάποια γενετική ευπάθεια στη διαταραχή και επιπλέον το άτομο να μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον όπου υπήρχαν άλυτες εσωτερικές συγκρούσεις και ανέκφραστα συναισθήματα.
Είναι δύσκολο να κατανοήσουμε πλήρως την κατάθλιψη, λόγω της πολυπλοκότητάς της. Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η κατάθλιψη μπορεί στην πραγματικότητα να είναι μια ψυχική άμυνα, ένα είδος διακοπής της φυσιολογικής λειτουργίας, που σκοπό έχει να προφυλάξει από κάποιον κίνδυνο/ απειλή, διατηρώντας έτσι την ισορροπία και την ενέργειά σε χαμηλά επίπεδα με σκοπό να βοηθήσει το άτομο να επιβιώσει.
Ακόμη και στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, η κατάθλιψη είναι εξαιρετικά θεραπεύσιμη. Το πρώτο βήμα της ψυχοθεραπείας είναι η δημιουργία μίας θεραπευτικής σχέσης, μίας συμμαχίας, με σκοπό να χτιστεί μία συναισθηματική επικοινωνία, μέσα σε ένα μη επικριτικό περιβάλλον εμπιστοσύνης. Η ψυχοθεραπεία, μπορεί σταδιακά να εκπαιδεύσει το άτομο να αλλάξει τον τρόπο που αντιδρά απέναντι σε οδυνηρά γεγονότα, αποδεσμεύοντας την προσοχή από τις επαναλαμβανόμενες αρνητικές σκέψεις που συχνά θέτουν σε κίνηση το καθοδικό «σπιράλ» της διάθεσης.
Μέσα από την ψυχοθεραπεία μπορεί κάποιος να καταφέρει να κατανοήσει την διάθεσή του, να γίνει πιο λειτουργικός, να αισθανθεί καλύτερα και να ανακαλύψει τα συναισθηματικά βιώματα που του δημιούργησαν το ψυχικό βάρος. Συνήθως στην θεραπεία της κατάθλιψης έμφαση δίνεται σε προηγούμενα βιώματα και τραυματικές εμπειρίες, σε σχήματα συμπεριφοράς, στην παραγωγικότητα και δημιουργικότητα του ατόμου.
Δεν είμαστε οι ίδιοι με αυτό που ήμασταν πριν από 10 χρόνια, ούτε θα είμαστε οι ίδιοι σε 10 χρόνια, γιατί εξελισσόμαστε. Το νόημα που δίνουμε στη ζωή μας ανά τα χρόνια αλλάζει, όπως και οι συνήθειες, οι ανάγκες και τα θέλω μας. Η ψυχοθεραπεία βοηθά το άτομο να δώσει νέες νοηματοδοτήσεις που θα επιτρέψουν στον εαυτό να ανασυσταθεί, μέσα από νέες λειτουργικές εμπειρίες που θα καλύψουν παλαιότερα κενά.
Η κατάθλιψη μπορεί να θεωρηθεί ως μία σπηλιά όπου φυσικά χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια για να βγούμε από αυτήν. Σεβόμαστε τον χρόνο και τη μοναδικότητα του κάθε ατόμου, ανάλογα και με πως βιώνει ο καθένας τα συμπτώματα του. Ωστόσο η αλλαγή είναι εφικτή, μαθαίνοντας να φροντίζουμε τον εαυτό μας και χρησιμοποιώντας νέα πρότυπα σκέψης και πράξης.